Odpowiedzialna moda, czyli jaka? - Katarzyna Zajączkowska-Fajto - KSA
Katarzyna Zajączkowska-Fajto, wykładowca w Szkole Artystycznego Projektowania Ubioru opowiada o rynku odzieżowym w Polsce i na świecie oraz sustainable fashion.
Jeszcze całkiem niedawno na hasło „ekologiczna moda” przytakiwałam, na znak słuszności idei, ukradkiem jednak ziewając ze znudzenia. Wychowana na spektakularnych pokazach mody i rozpieszczona przez sieciówki serwujące za grosze kopie luksusowych marek, eko-modę kojarzyłam z kaftanami ze zgrzebnego lnu.
Bez kształtu, smaku i polotu. Jak flaki sojowe. Mało sexy i nie spoko.
Będąc przez lata korpo-trybikiem modowego biznesu, zajęta realizowaniem planów sprzedażowych i odgadywaniem zachcianek klientów, nie miałam siły analizować ciemnej strony branży. A może ta ignorancja była samoobroną sumienia? Na moim pokładzie Tytanica serwowano pyszne dania i grała muzyka. O tych na niższych pokładach łatwiej było nie myśleć, jak o górach lodowych przed nami. Do czasu.
FAST FASHION
O kosztach środowiskowych i społecznych szybkiej mody z sieciówek (tzw. Fast Fashion) robiło się coraz głośniej. Media opisywały smutne historie nieletnich szwaczek pracujących w tragicznych warunkach za głodowe pensje. Docierały do nas obrazy rzek zamienianych przez farbiarnie tkanin w trujące ścieki, zawsze w najmodniejszych kolorach sezonu. Kontrast między pluszowymi biurami projektowymi w Europie a płonącymi barakami szwalni w Azji zaczynał powoli uwierać, jak kamień w eleganckim bucie.
Przełomem był 24 kwietnia 2013. Tego dnia w Szabharze, w Bangladeszu, zawalił się ośmiokondygnacyjny budynek szwalni na terenie kompleksu fabryk Rana Plaza. W wyniku tej katastrofy zginęło 1127 osób, a około 2500 odniosło obrażenia. W gruzach ciała zabitych mieszały się z ubraniami masowych marek odzieżowych. Określenie fashion victim na zawsze zmieniło swój sens.
W Rana Plaza produkcję zlecały m.in.: H&M, Zara, C&A, Marks and Spencer, Primark, Mango, Benetton oraz polskie marki firmy LPP: Cropp, Mohito i House. Gdy opadał kurz, świat poznawał oblicze mody, o którym wolał nie wiedzieć.
FASHION REVOLUTION
Tragedia w Rana Plaza zmotywowała dwóch brytyjskich projektantów ubioru Carry’ego Somersa i Orsola de Castro do założenia organizacji non-profit Fashion Revolution. Początkiem jej działań było rozpowszechniania hasztagu #WhoMadeMyClothes, w celu przebudzenia konsumentów i zmuszenia firm odzieżowych do wzięcia odpowiedzialności za swoją produkcję i lata zaniechań. Obecnie jest to globalny ruch aktywistów zrzeszonych w ponad stu krajach, także w Polsce. Stale przypomina on o konieczności gruntownej reformy branży mody.
Stopniowo idea zrównoważonej mody (sustainable fashion) dociera do masowej świadomości, podgrzewana raportami o zmianach klimatu i globalnym ociepleniu. Branża, jak i sami konsumenci, zaczynają rozumieć, że moda wymaga nowych systemowych rozwiązań, które nie są szkodliwe dla środowiska, ani nie dążą do zysku kosztem życia i zdrowia ludzi. Kłopot polega na tym, że tę nową modę trzeba dopiero wymyślić i jak zawsze w tej branży nie mamy wiele czasu, bo gonią nas deadliny Planety Ziemia! Zatem wszystkie ręce na pokład, zanim roztrzaskamy się o góry markowych śmieci!
SLOW FASHION
Na szczęście drogę wskazują pionierskie marki, które redefiniują rynek odzieżowy, budując biznesy oparte na wartościach. Tworzą kolekcje w duchu slow fashion, stawiając na jakość zamiast ilości. Używają ekologicznych tkanin, wybierają sprawdzonych dostawców i minimalizują odpady w zgodzie z filozofią no waste. Tym samym przywracają ubraniom wartość i udowadniają, że etyczna i odpowiedzialna moda może być piękna i stylowa.
Nie musimy zaprzeczać, że ubrania są dla nas ważne, że chcemy wyglądać i czuć się dobrze, ale odważmy się na Fashion Revolution w naszych głowach i szafach!
Tekst opublikowany w ostatnim wydaniu magazynu Krakowskich Szkół Artystycznych, TUBA: https://issuu.com/krakowskie_szkoly_artystyczne/docs/tuba_2020
mgr Katarzyna Zajączkowska-Fajto, projektant mody
Wykładowca projektowania ubioru w Szkole Projektowania Ubioru. Absolwentka SAPU i Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej (kierunek Marketing i Zarządzanie). Projektuje ubrania dla wiodących marek odzieżowych w Polsce takich jak MOHITO, HOUSE, RAVEL. Zajmuje się analizą trendów modowych, śledzeniem rynku, fashion marketingiem i trends’ researchingiem.
